Linia Asta
Linia M Asta jest populacją pszczół rasy środkowoeuropejskiej selekcjonowaną przez najdłuższy okres czasu. Jej nazwa pochodzi od inicjałów hodowcy – Aleksandra Stasińskiego z Radomska, który hodowlę tej linii rozpoczął w 1937 r. W 1946 roku z inicjatywy hodowcy powstało trutowisko w Borkach, które wykorzystywane było przez 36 lat, a następnie powstało trutowisko w Lubieniu wykorzystywane do 1996 roku. Na trutowiskach pnie ojcowskie stanowiła linia Asta, matki tej linii wymieniane były w pasie izolacyjnym o promieniu 7 km. Aleksander Stasiński od 1960 r. współpracował z Instytutem Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Puławach w zakresie oceny wartości użytkowej i morfologicznej pszczół. W 1977 r. Asta została przekazana do pasieki zarodowej w Kocierzowych należącej obecnie do Mazowieckiego Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt Sp. z o.o. w Łowiczu. Od tej pory utrzymywana jest w systemie hodowli zachowawczej – początkowo w oparciu o program opracowany przez Prof. Michała Gromisza z ISK w Puławach, a obecnie w ramach Programu hodowlanego ochrony zasobów genetycznych.
Program ochrony realizowany jest w stadach zachowawczych znajdujących się w powiecie radomszczańskim i piotrkowskim. Wielkość populacji naturalnej tej linii utrzymywanej poza stadami zachowawczymi (pow. radomszczański, częstochowski, wieluński) wynosi około 360 rodzin.
W rejonie występowania linii M Asta oprócz naturalnej roślinności, upraw oraz kompleksów leśnych występują bełchatowskie zwałowiska i hałdy powstałe na skutek odkrywek podczas wydobywania węgla brunatnego, przy ich rekultywacji i zagospodarowaniu, zwłaszcza w okresie wczesnowiosennym, są niezbędne zapylacze przystosowane do bytowania w trudniejszych warunkach środowiskowych, takie jak pszczoły miejscowe linii M Asta.
Typową cechą tej linii jest skłonność do cichej wymiany matek. Pszczoły nie ograniczają matki w czerwieniu przy obfitych pożytkach, ale dobrze zagospodarowują ule stojaki. Zbierają dużo pyłku i bardzo dobrze odbudowują węzę – zabudowują wolne przestrzenie.